Inclusief Denken

Samenwerken in de versnellingen van de menselijke vermogens
Globaliseren met regionale/lokale dynamiek

Excerpten  Ante Portas Project,  Noordwijkerhout, mei 1969

Hertaling, Manhattan Project 3.01, Rotterdam, november 2023

Je kan de loop der mensheid vergelijken met een rivier die niet altijd even gelijkmatig voortkabbelt, maar af en toe stroomversnellingen, een waterval, soms ook een ondergronds vervolg kent. En die dan weer traag door oneindige vlaktes stroomt. Als wij willen bekijken op wat voor plek van die rivier wij nu zitten, dan zullen we enkele ontwikkelingen van deze tijd moeten plaatsen in de lijn van 'onze geschiedenis'.

De mens* bestaat, voor zover we onszelf in "haar/het/hem" herkennen zo'n 200.000 jaar (zeggen wetenschappers) en heeft zich, de aarde verkennend, ontwikkeld tot die "zij/het/hij" nu is:

* divers in culturen wereldwijd;
* continentaal in grote verscheidenheid;
* in groeperingen karakteristiek;
* fysiek en qua bewustzijn uniek.
 

De mens is dus een bijzonder fenomeen.

We hebben ons volgens de huidige, gangbare wetenschap ontwikkeld vanuit "de primaten", een zoogdierenfamilie. Zo'n 7 miljoen jaar geleden ontwikkelden we 'wandelvoeten' met een grote teen en zijn we ons in Afrika gaan onderscheiden van de overige primaten, die hun klimvoeten met grijptenen behielden. Rechtop lopend hadden we de grijpfunctie van onze kaken ook niet meer nodig; daar hadden we nu onze handen voor vrij. De kaakspieren zwakten wat af en zo kon de schedel zich makkelijker aanpassen aan de vergroting van de hersenen.
Daardoor werd 'instinctief reageren' verrijkt met 'reflexief handelen' en ontstond 'de waaier van bewustzijn'.
We zijn zo tot 'Homo Sapiens' geëvolueerd en ons ongeveer 50.000 jaar geleden gaan verspreiden*) over de wereld. Aanvankelijk in kleine groepen, vaak competitief en concurrerend om de beste plekjes onder de zon.
Toen we de natuur met landbouw naar onze hand wisten te zetten, zijn onze voorouders zich wat meer gaan settelen en konden er steden ontstaan.

Volgens veel gangbare, religieuze opvattingen is de mens geschapen door een hogere macht. En er is geen eenduidige opvatting over de tijd waarin dat allemaal heeft plaats gevonden.

Maar hoe dan ook:

Ons toekomstperspectief is in toenemende mate
zorgwekkend aan het worden.

Teleurstellend daarbij is onder andere:

En dat, terwijl de mens de laatste eeuwen een gigantische ontwikkeling heeft doorgemaakt met zeer hoopgevende, maar evenzo dus met angstwekkende aspecten.

Er zijn binnen de huidige, gangbare wetenschap zeer serieuze mensen die uitermate sombere perspectieven schetsen voor de toekomst van de mens. En is dat niet door uitputting van de aardse mogelijkheden (biodiversiteit, luchtvervuiling, opwarming), dan is het volgens anderen omdat er ergens een komeet op ramkoers ligt met de aarde. We weten alleen nog niet waar, of hoe lang het nog duurt voor we collectief het loodje leggen.
En dan zijn er nog de optimistische, religieuze overtuigingen die leren dat het de symptomen zijn van 'het einde der tijden', waarbij alle goede geloofsgenoten een eeuwig paradijs wacht.

Hoe dan ook, het toekomstperspectief van de doorsnee mens is net zo zorgwekkend als dat van de minder bedeelden en dat van degenen die, omringd door dienaren en een zelfverdiend landgoed, zich veilig en zelfredzaam wanen, prima voorbereid op barre tijden.
 

Hoopgevend echter is:

Maar het meest hoopgevend en daarmee een basis voor het 'geloof in de wereld van morgen' zijn:

Met als resultaat van deze twee punten, dat de mens vanaf zijn bestaan als 'jager-verzamelaar' vermogens heeft om zich in toenemende mate en in een steeds betere versnelling aan te passen en te handhaven en zelfs in staat is, te anteciperen op ongunstige vooruitzichten.
In een harmonische omgeving zal ieder mens vanuit dat principe vanzelf opgroeien tot een gewaardeerd lid van de samenleving.

Die harmonische samenleving staat nu dus onder druk door:

het voortbewegen
het denken
het vernietigingsvermogen
het bereik in hoogte / afstand
de bevolkingsgroei en organisatie
de communicatie en informatie

Het voortbewegen.

Vanaf het moment dat de mens het dier leerde temmen en er een rijdier van maakte, heeft hij zich eeuwen lang niet sneller kunnen voortbewegen dan plusminus 40 kilometer per uur. Ongeveer het dubbele van wat hij zelf -hardlopend- korte tijd kan halen/volhouden.
Maar of er nou 2 of 6 paarden voor een wagen stonden, het voertuig ging niet harder dan het snelste paard kon lopen.

De stoomtrein rond 1850 en omstreeks 1900 de auto brachten de volgende versnelling teweeg: 100 tot 500 km/uur.
Het vliegtuig brengt de mens omstreeks 1950 per uur zo'n 750 tot 1100 kilometer ver.
De raket is 20 jaar later in staat, de mens 40.000 km per uur te laten spacesurfen. Dat is elf kilometer per seconde.

 
Het denken als rekenkracht.

Kortgeleden was de mens voor het maken van berekeningen nog aangewezen op zijn vingers en verstand. Werd het een beetje moeilijker, dan kwam er al gauw potlood of meetlint bij kijken. De abacus en het telraam ondersteunden hem daarbij. Waarbij we ons ook nog moeten realiseren, dat het begrip 'nul' als een positiewaarde in een getallenreeks na 1600 pas ingang vond via de wis- en rekenkunde.
Het getalsbegrip werd groter, maar meer snelheid kon de mens echter niet halen, voordat de eerste rekenformules werden bedacht.
Totdat de mechanische rekenmachine, al snel gevolgd door de computer, het elektronische brein, zijn intrede deed.
In 1954 was er een computer geconstrueerd die tot ieders verbazing 160 berekeningen per seconde kon maken. Dat lijkt niet veel, maar zonder zo'n computer zou er geen maanlanding mogelijk zijn geweest in 1969. Nu praten we over giga-berekeningen, waardoor ingewikkelde scenario's kunnen worden geschetst en de mens zijn realiteit zelfs metaverseel kan beleven.

Lijn in de grafiek van het denk/rekenvermogen in snelheid: Tot 1950 praktisch horizontaal; daarna schiet de lijn sterk omhoog.
 

Het denken als verbeeldingskracht
Doordat de mens deze berekeningen kan "bevatten", is zijn denk- & voorstellingsvermogen in staat, ook een virtuele werkelijkheid te componeren en te onderhouden.
Zolang de aarde als 'plat' en centrum van het heelal gezien werd, ging de verbeelding niet verder dan 'Monus, het mannetje van de maan'. Op de aarde werden de onbegrepen verschijnselen toegeschreven aan god, goden, geesten, spoken of duivels (om er enkele te noemen). Onder de aarde lag volgens sommigen de hel en ergens boven 'het uitspansel van de sterrenhemel', zoals Shakespeare dat nog noemde, het walhalla van de Germanen, de hemel van de Christenen of het nog hogere Nirwana der Boedhisten.
Daar bevonden zich ook 'de eeuwige jachtvelden' van de Amerikanen en ‘de grazige weiden’ van de Afrikanen.
Religie, filosofie, wiskunde en de meer ambachtelijke wetenschappen kunnen zich daarbinnen heel goed ontwikkelen, maar het vraagt om 'renaissance / verlichting', zoals in Europa tussen 1400 en 1800, een herbezinning over of wedergeboorte van de klassieke waarden om tot een nieuw inzicht te komen.

Vanaf het besef dat de aarde een bol is die draait om zijn as en cirkelt rond de de zon, ontstaat er na de uitvinding van de verrekijker (1608) een ruimtelijk begrip van sterren en sterrennevels.
Aan de uitdijingsnelheid van het heelal kon in de vorige eeuw het ontstaan ervan worden teruggerekend tot de implosie in het niets.....Van daaruit ontstond het denken over het heelal als resultaat van een oersprong uit het
Niets.
Over het waarom en waartoe blijft het wetenschappelijk oorverdovend stil.
Zwarte gaten, donkere materie; wetenschappelijke disciplines dwingen tot verifieerbaarheid van meningen en conclusies. Tot die tijd blijven het enigermate gecalculeerde, maar vooral beredeneerde opties.

Dat is een verschil met religies. Die zijn meer gebaseerd op geopenbaarde opties, gedicteerd aan schrijvers van Heilige Boeken of graveerders van Stenen Tafelen of Koperen Platen. Zij hebben op al die vragen suggestieve antwoorden.
Op dit moment staan de
KI-profeten* virtueel te trappelen, ook daar in te voorzien.

 

De vernietigingskracht.

De kei, de bijl; de boog, de pijl; brandstichting, de stormram en de katapult bepaalden eeuwenlang de kracht die de mens kon inzetten om met geweld zijn zin door te drijven.
Met de uitvinding van buskruit, door de uitvinders bedoeld voor feestelijk vuurwerk, is deze vernietigingskracht wezenlijk toegenomen.
Daarna is die kracht vrij geleidelijk opgevoerd, door meer buskruit te gebruiken.
 
Met de toepassing van de atoomsplitsing is er echter geen sprake meer van een geleidelijke toename. De explosieve kracht van dit moment is dan ook bijna onvoorstelbaar:

1944 zwaarste bom             11 kg TNT - lijn in statistiek     11  centimeter
1945 eerste atoombom
18 kiloton  TNT - lijn in statistiek  180         meter
1954 waterstofbom   
20 megaton TNT - lijn in statistiek   200    kilometer

Plaats naast die explosieve vernietigingskracht dan nog de chemische en biologische vernietigingskrachten die de mens bedacht heeft.
Het mag duidelijk zijn, dat de mens ook op dit gebied wel bijzonder uniek en razendsnel kan zijn in het verder ontwikkelen èn inperken van zijn vernietigingskracht. De mens kan daardoor nietsontziend en meedogenloos lijken.


Hoogte- en afstandrecords.

De mens steeg eind 1700 tot enkele honderden meters hoogte. Met een ballon weliswaar, maar los van de grond.
Na 1900 is ook op dit gebied een relatief sterke versnelling waar te nemen, dankzij het vliegtuig. Tegenwoordig kunnen die een hoogte van
12 kilometer halen. Dan komt de raket die in 1961 de eerste mens in een baan rond de aarde brengt in een 'kunstmaan' 300 km hoog. De maan op 400.000 km wordt kort daarop (1969) door de mens bereikt. Het is wel moeilijk om hier nog van hoogte te spreken. Afstand zou beter zijn. In de loop van enkele tientallen jaren schiet deze ontwikkelingslijn de ruimte in.
Inmiddels heeft "de Voyager" met een "
hallo, dit zijn wij"-image aan boord, ons zonnestelsel verlaten. Gelukkig zit er geen mens van vlees en bloed in het voertuig hij/zij zou niet meer terug kunnen keren.


Bevolkingstoename & -organisatie

Tussen het begin van westerse jaartelling en 1700 was er een geleidelijke groei van de wereldbevolking veel kinderen stierven jong en de gemiddelde mens werd niet oud. Het resultaat was, dat er jaarlijks zo'n 8 mensen per 10.000 bewoners bij kwamen.
Daar is ook op dit gebied een versnelling ingetreden die thans loopt naar een jaarlijkse groei van
80 mensen per 10.000. En daarbij wordt de gemiddelde mens aanmerkelijk ouder. Van mijn generatie, geboren in 1945, is in ons land  'pas 1/3 dood!'

Terwijl ik 'welkom' zeg, zijn er op de aarde 11 kinderen bijgekomen”, leerde ik vroeger.
Het perspectief van 10 miljard mensen aan het eind van deze eeuw schijnt niet zozeer beïnvloed te worden door het geboortecijfer, alswel door de oplopende, gemiddelde leeftijd. Mensen worden aanmerkelijk ouder, terwijl de gemiddelde gezinsgrootte afneemt.

Ongeveer 6.000 jaar geleden ontstonden de eerste steden met wel honderden inwoners. Nu zijn er wereldwijd megapolissen. Er zijn nu steden met meer inwoners dan heel Nederland momenteel telt (bijna 18 miljoen).
Meer dan de helft van de mensheid leeft in een stedelijke omgeving. Dat heeft zeer grote gevolgen voor de voedselproductie en -distributie in termen van veilig, duurzaam en betaalbaar.

 
Informatie & Communicatie.

Dorpsomroeper, Tam Tam, Rooksignalen. Zichtbaar en hoorbaar in 'real time'. De audiovisuele communicatie was dus direct effectief, maar aan moment & afstand gebonden.
Spijkerschrift en papyrus overstijgen plaats en tijd. Het Schrift, de Boekdrukkunst, Telegrafie, Radio, Televisie & Satelliet hebben ook dit vermogen gigantisch vergroot.

Voor het eerst sinds zijn verspreiding over de wereld kan één mens de hele mensheid in realtime bereiken.
Op 25 juni 1967 brachten The Beatles via het Satelietprogramma "Our World" hun muzikale formule voor wereldvrede vanuit één studiootje wereldwijd ten gehore: "All You Need Is Love".
Nu kan een spreker wereldwijd gezien en gehoord worden door miljarden mensen op hetzelfde moment, desgewenst in eindeloze herhaling.

In den beginne hadden de Oer-Pater en -Mater Familias aan
één binnenplaatsje genoeg om alle informatie te bergen of aan zijn/haar groepje Nomaden over te dragen.
Met de ontwikkeling van steden en cultuurcentra (6000 jaar geleden) kwamen er ook bibliotheken (kleitabletten, papyrus).
Vanaf de boekdrukkunst en de ontwikkeling van universiteiten namen de bibliotheken en boekwinkels toe en kwam bijna alle informatie op loop- of fietsafstand bereikbaar.
Met de universiteiten (vanaf zo'n 500 jaar geleden opgericht) groeide ook de wetenschap met onderzoek op allerlei gebied, rapporten, proefschriften over de micro- en de macro-wereld (vervang 'wereld' eventueel door 'kosmos').
Nu komt via internet al die informatie beschikbaar in iedere huiskamer, op tablets, via oculairs of in 3d-metaverse.
En in een "notendop" neem je 'The Cloud' met al die data overal mee naar toe. Je hebt weer aan
één binnenplaatsje genoeg voor bed en bureau. En je hebt tegelijkertijd Terrabytes aan informatie beschikbaar.
 

Zo zijn er meer voorbeelden van overschakeling naar
een hogere versnelling aan te geven,
of van de omschakeling naar
een "andere" realiteit

Voor kinderen is al veel "globaal normaal", wat voor grootouders nog "regionaal onvoorstelbaar" is.
Datzelfde gold ook voor mijn opa, geboren in 1882. Hij maakte de eerste auto mee, het eerste vliegtuig, de radio, de film en de televisie. Met mijn oma die de wasteil met plank en borstel kon vervangen door een wasmachine, de takkenbezem door een stofzuiger; de vingerhoed met naald en draad omruilde voor een naaimachine en ook nog 'ns met het Openbaar Vervoer even naar de stad kon. In haar jonge jaren ging dat met de trekschuit die 's morgens om 5 uur vertrok en 's avonds om 6 uur weer aanlegde bij de Havenstraat.

We zitten dus in een een volkomen nieuwe situatie, waar ons denken (ongeacht ons geloven of weten) zich aan zal aanpassen. Dat vermogen heeft de mens in het verleden ondubbelzinnig aangetoond. "Inclusief denken" hoort daar ook bij. Het doet dan ook recht aan de drie belangrijkste facetten van bewustzijn:  

Geloven  Menen Weten

Inclusief denken betekent:

Zo kan een ultieme basis ontstaan voor een globale samenleving met een regionale/lokale karakteristiek.

We hebben gezien, dat de soms heftige versnellingen ons "dwingen" tot inclusief denken, zoals een cascade de roeier "dwingt". Als een sportieve, creatieve uitdaging.
Het is een soort duw in de rug die wij krijgen van een ‘historische noodzaak’.
Daarnaast is er ook nog een aantrekkingskracht, van buitenmenselijke oorsprong, die wij of "goed" of "natuur" danwel "god" of "statuur" noemen en waarmee de universele menselijke waarde gestalte krijgt.

Dit is een extra stimulans voor een inclusieve samenleving.


INCLUSIEF DENKEN

Een denken dat er vanuit gaat, dat het welzijn van ieder persoonlijk niet bevorderd kan worden zonder de ander of ten koste van de ander, maar alleen als de ene mens ook het welbevinden van de ander nastreeft.


Vraagt een andere tijd een ander denken, of een beter begrip ?

Wat Europa betreft lijkt de periode van 1400 tot 1600, de Renaissance, de opstart van een tijd met ingrijpende veranderingen:

Door die renaissance werd een basis gelegd voor de ontvankelijkheid van de verlichting.

Nu (2023) zijn er weliswaar overeenkomsten, maar in werkelijkheid zijn de hedendaagse veranderingen nog ingrijpender, omdat veel effecten van het handelen in deze tijd contraproductief zijn voor de instandhouding van de menselijke familie.
(Zo dreven mensen in de Gouden Eeuw handel met zeilboten en werden windmolens gebruikt voor malen en zagen; tegenwoordig draait bijna alles nog op fossiele brandstof)
"Omgekeerd evenredig" aan die succesvolle ontwikkeling van mens en mensheid zien we een dramatische achteruitgang van de biodiversiteit.

Inmiddels lijkt Europa echter met succes de macht van Koning, Kerk, Kapitaal beteugeld/gedemocratiseerd te hebben en hebben burgers meer vrijheden met rechtsbescherming dan ooit.


De lering die we uit de veranderingen rond 1500 hebben kunnen trekken, is:

Het zal echter allemaal vergeefse moeite zijn, als het denken zich daar niet bij aanpast. De mentaliteit zal mee moeten veranderen. Het denkpatroon waarmee de mens nu in het algemeen nog leeft, is sterk antagonistisch, gebaseerd op tegenstellingen.

Het is Oost tegen West,
Arm tegenover Rijk,
Zwart tegenover Wit,
Noord tegen Zuid.

exclusief denken >> = << de ander uit sluiten

En dat dit nog hecht in ons verankerd zit, blijkt wel uit opmerkingen die duiden op vooroordelen ten aanzien van bepaalde regionale en nationale volksgroepen en/of cultureel-etnische groeperingen:

Doordat dit denken een blokdenken is ("wij" en "zij") leidt het al gauw tot vooroordelen, waardoor wantrouwen normaal lijkt.
Je groeit er in op,
normaal gesproken, en je weet niet beter.
 
Gezien vanuit die stroomversnellingen blijkt nu wel, dat we wereldwijd in een hachelijke situatie verblijven.

Doordat onze aarde

daardoor is een oude waarheid nu een dringende noodzaak geworden:

We kunnen alleen overleven door samen te leven.

Wij hebben elkaar nodig;
we mogen geen grenzen om ons heen trekken en de ander maar voor zichzelf laten zorgen. 

Heel de wereld is:

“gast aan tafel”

"gewoon op je phone"
of

"thuis op de buis"

 
De bron van Inclusief Denken is 'globaal bewustzijn', het besef dat de mensheid één geheel vormt en dat ik mijn medemens niet vrijblijvend kan uitbuiten.
En die bron wordt gevoed door de creatief-kritische zelfkennis van individu en groep. Op de basisschool kun je dat al leren. In het vervolgonderwijs kun je ermee aan de slag.

Integreren begint met ruimte bieden aan de ander in het sociaal-economisch verkeer. Net zo, als dat democratie betekent dat je kunt omgaan met verlies.
En zo het wordt elke dag een beetje meer
onmogelijk, anders te handelen en te denken dan in een vorm van solidariteit. Zo wordt het steeds leuker, mens te zijn in een veranderende wereld.

Vergelijk het omgaan in het maatschappelijk verkeer met de alledaagse verkeersregels.
Die worden aanvankelijk zeer rigide geformuleerd. Je moet ze voor jouw rijexamen kennen èn hanteren. Het meest veilig is echter, ze soepel te gebruiken en bewust te zijn van het medeverkeer. Zo kunnen wij nu, zowel ter wille van de ander als ter wille van ons zelf, gaan denken.
Soepel denken. De mens is tot het goede geneigd. Niemand is schuldig aan zichzelf.

De urgentie van veranderen neemt toe,
naarmate de biodiversiteit van de aarde afneemt.

Die urgentie wordt dringend, als de hang naar het verleden sterker is dan het verlangen van het kind naar zijn wereld van morgen.

Als we merken, dat iemand door verkeerde wegen te bewandelen zichzelf of anderen in gevaar brengt of ten gronde richt, dan mogen en moeten we hem/het/haar daarop aanspreken. Maar ook hier gelden regels die eerder vanzelfsprekend dan opgelegd zouden moeten zijn.

niets is inspirerender dan

waardering vanuit de eigen omgeving

Dit waren excerpten uit hearings van
sociëteit ante portas naar aanleiding van het boek
"inclusief denken" van Feitse Boerwinkel, 1968.

leven nu... & morgen ?
was ruim 50 jaar terug

Bijgewerkt in het heden vanwege een bijna ondragelijke urgentie, want de wereld is voor morgen bedoeld. Het perspectief lijkt somber, maar met de gedachten van een al meer dan 200 jaar oude methode voor opvoeding en onderwijs, oftewel: denken en handelen vanuit het kind*), creëren we licht aan de horizon.

Een hoopgevende constatering is,
dat de "sociaal-educatieve mobiliteit" sterk is toegenomen:

1900: 1 op de 1.800 Nederlanders volgt hoger onderwijs, academisch of hbo.
1950: 1 op de   330  Nederlanders volgt hoger onderwijs, academisch of hbo.
2000: 1 op de     22  Nederlanders volgt hoger onderwijs, academisch of hbo.

We raken steeds "beter" en "hoger" ontwikkeld.

Maar let op:

Jezelf superieur achten werkt niet

Onverschilligheid is geen optie

De Tirannie van Verdienste
is nog niet voorbij.

en Schokeffecten
is pas onlangs verschenen
filosoferen over klimaatveranderingen


bel het
wereld-alarm-nummer
of lees het SCP-rapport
Mensbeelden bij beleid
 

bedenk ook,
dat globaliseren in termen van duurzaamheid en tevredenheid, oftewel: in termen van menselijk geluk,
"
inclusief denken
nodig heeft en "zelfkennis", de twee pijlers voor globaal bewustzijn.

bijgewerkt op
12-11-2023
 

uw toegenegen buurman.

Mijn Gemene  Leven
in de duinendelta van vierstromenland
 

Annual Position Paper 2022
manhattan project 3.01

renergetic copyright: 
1998    NL 3022 BL 54  last update: 12-11-2023

 
disclaimer      faq     contact