Graeber & Wengrow

Een grenzen herleggend en oude opvattingen verslindend MONSTERBOEK
of, zoals The Guardian zei: "Baanbrekend en brutaal....een opwindende leeservaring."

Omdat de uitgever de -voor een goed begrip en consistente verwerking van het boek- onmisbare, veelzijdige en schatrijke paragraaftitels niet heeft geïndexeerd, hebben we die -zowel voor onszelf als voor degenen die er met ons 'hooks to remember' in zien- binnen ons project gepubliceerd. Maak er gebruik van. Maar voor al: Lees het boek.

	HET BEGIN VAN ALLES EEN NIEUWE GESCHIEDENIS VAN DE MENSHEID DAVID GRAEBER & DAVID WENGROW
index	de hoofdstukken met de titels van de paragrafen	blz.
1	Afscheid van de kinderjaren van de mensheid Of: waarom dit geen boek is over de oorsprong van ongelijkheid	9
1.1	Waarom zowel Hobbes' als Rousseaus versie van de menselijke geschiedenis rampzalige politieke implicaties heeft	14
1.2	Waarom de gangbare opvattingen over de grote lijnen van de menselijke geschiedenis meestal onjuist zijn (of: de eeuwige terugkeer van Jean-Jacques Rousseau)	18
1.3	Over het nastreven van geluk	20
1.4	Waarom het conventionele verhaal van de menselijke geschiedenis niet alleen onjuist is, maar ook nodeloos saai	31
1.5	Over wat nog gaat komen	35

2	Goddeloze vrijheid De inheemse kritiek en de mythe van de vooruitgang	37
2.1	Waarin we laten zien hoe kritiek op het eurocentrisme averechts kan werken en inheemse denkers uiteindelijk tot 'sokpoppen' kan maken	38
2.2	Waarin we onderzoeken wat de inwoners van Nieuw-Frankrijk van hun Europese indringers vonden, vooral in kwesties van vrijgevigheid, sociale omgang, materiële rijkdom, misdaad, straf en vrijheid	48
2.3	Waarin we laten zien hoe de Europeanen van de (inheemse) Amerikanen leerden over het verband tussen debatteren met redelijke argumenten, persoonlijke vrijheden en het afwijzen van arbitraire macht	55
2.4	Waarin we de filosoof-staatsman Kandiaronk voorstellen, en uitleggen hoe zijn opvattingen over de menselijke natuur en de samenleving nieuw leven werden ingeblazen in de salons van het verlichte Europa (inclusief een terzijde over het concept van 'schismogenese')	60
2.5	Waarin we uitleggen over welke demiurgische krachten A.R.J. Turgot beschikte en hoe hij de inheemse kritiek op de Europese beschaving op zijn kop zette, en zo de grondslag legde voor de meeste moderne opvattingen over maatschappelijk evolutie (of: hoe een betoog over 'vrijheid' tot een betoog over 'gelijkheid' werd)	72
2.6	Hoe Jean-Jacques Rousseau, nadat hij prestigieuze essaywedstrijd had gewonnen, vervolgens een andere verloor (omdat zijn bijdrage langer was dan toegestaan), maar uiteindelijk de hele geschiedenis van de mensheid veroverde	75
2.7	Waarin we de verbanden bekijken tussen inheemse kritiek, de vooruitgangsmythe en het ontstaan van links	80
2.8	Voorbij de 'mythe van de domme wilde' (en waarom dit alles zo belangrijk is voor wat we in dit boek willen bereiken)	85
3	Het ontdooien van de ijstijd In en uit de boeien: de veelvormige mogelijkheden van de menselijke politiek	91
3.1	Waarom de zogenaamde sapient paradox een dwaalspoor is: zodra we menselijk waren, begonnen we menselijke dingen te doen	96
3.2	Waarom zelfs zeer geraffineerde onderzoekers nog steeds manieren vinden om vast te houden aan het idee dat maatschappelijke ongelijkheid een 'oorsprong' heeft	99
3.3	Waarin we zien hoe grootse monumenten, vorstelijke begrafenissen en andere onverwachte kenmerken van samenlevingen uit de ijstijd onze veronderstellingen over de aard van jagers-verzamelaars overhoop hebben gehaald, en waarin we ons afvragen wat het zou kunnen inhouden om te zeggen dat er zo'n dertigduizend jaar geleden sprake was van 'sociale stratificatie'	101
3.4	Waarin we ons ontdoen van hardnekkige veronderstellingen dat 'primitieve' mensen op de een of andere manier niet in staat waren tot bewust nadenken, en de aandacht vestigen op het historisch belang van excentriciteit	106
3.5	Wat Claude Lévi-Strauss van de Nambikware leerde over de rol van hoofdmannen en seizoensgebonden variatie in het sociale leven	113
3.6	Waarin we terugkeren naar de prehistorie, en aanwijzingen onder de loep nemen voor het bestaan van zowel 'extreme individuen' als seizoensgebonden variaties in het maatschappelijke leven in de ijstijd en daarna	117
3.7	Over de 'buffelpolitie' (waarin we de rol van de seizoenen in het sociale en politieke leven van de mens opnieuw ontdekken)	122
3.8	De vraag waar het werkelijk om gaat, is niet 'Waar komt de maatschappelijke ongelijkheid vandaan?' maar 'Hoe zijn we vast komen te zitten?'	128
3.9	Wat sapiens zijn werkelijk betekent	134
4	Vrije mensen, de oorsprong van culturen en de opkomst van privébezit (niet noodzakelijkerwijs in die volgorde)	137

4.1	Waarin we beschrijven hoe de meeste mensen in de loop van de geschiedenis steeds kleinschaliger zijn gaan leven naarmate de bevolkingsaantallen toenamen	139
4.2	Waarin we ons afvagen wat er precies gelijk is gemaakt in de 'egalitaire' samenlevingen	142
4.3	Waarin we Marshall Sahlins' 'The Original Affluent Society' bespreken en nadenken over wat er kan gebeuren als zelfs zeer scherpzinnige mensen over de prehistorie schrijven zonder over feitelijke gegevens te beschikken	153
4.4	Waarin we laten zien hoe nieuwe ontdekkingen over de oude jagers-verzamelaars in Noord-Amerika en Japan de sociale evolutie op haar kop zetten.	159
4.5	Hoe de mythe dat foerageurs in een staat van infantiele eenvoud leven tegenwoordig overeind wordt gehouden (of: informele drogredenen)	167
4.6	Waarin we ons ontdoen van een bijzonder dwaas argument, namelijk dat jagers-verzamelaars die zich vestigen in gebieden die zeer geschikt zijn om in te foerageren op de een of andere manier uitzonderlijk zouden zijn	172
4.7	Waarin we eindelijk terug komen op de kwestie van eigendom, en de relatie tussen eigendom en het sacrale onderzoeken	175

5	Vele jaartijden geleden Waarom Canadese jagers-verzamelaars slaven hielden en hun Californische buren niet; of: het probleem met 'productiewijzen'	184

5.1	Waarin we eerst de kwestie van culturele differentiatie onder de loep nemen	186
5.2	Waarin we de volstrekt inadequate, soms beledigende maar zo nu en dan suggestieve manieren bekijken waarop het vraagstuk van de 'cultuurgebieden' eerder is aangesneden	190
5.3	Waarin we Mauss' inzicht toepassen op de Stille Oceaankust en nagaan waarom Walter Goldschmidts beschrijving van inheemse Californiërs als 'protestantse jagers-verzamelaars' weliswaar in vele opzichten absurd is, maar ons toch nog steeds iets te zeggen heeft	195
5.4	Waarin we een argument formuleren voor schismogenese tussen de 'protestantse jagers-verzamelaars' en 'visserskoningen'	201
5.5	Wat betreft de aard van slavernij en 'productiewijzen' meer in het algemeen	206
5.6	Waarin we stilstaan bij 'het verhaal van de Wogies' - een inheems verhaal dat waarschuwt voor de gevaren van snel rijk worden door anderen tot slaaf te maken (en een terzijde over 'buksen, bacillen en staal')	213
5.7	Waarin we de vraag stellen: wat doe je liever, vissen of eikels verzamelen?	216
5.8	Waarin we ons richten op het cultiveren van verschillen in de 'splinterzone' aan de Stille Oceaan	221
5.9	Enkele conclusies	227
6	Adonistuintjes De revolutie die nooit plaatsvond: hoe neolithische volken landbouw vermeden	233

6.1	Platonische vooroordelen, en hoe ze onze ideeën over de uitvinding van de landbouw vertroebelen	233
6.2	Waarin we bespreken hoe Çatalhöyük, de oudste stad ter wereld, een nieuwe geschiedenis kreeg	235
6.3	Waarin we ons afvragen hoe het leven in de beroemdste neolithische stad ter wereld er uitzag	244
6.4	Over de mogelijke werking van de seizoensgebondenheid van het maatschappelijk leven in vroege boerengemeenschappen	247
6.5	Over het uiteenvallen van de Vruchtbare Sikkel	249
6.6	Over langzame tarwe en volkstheorieën over hoe we boeren zijn geworden	254
6.7	Waarom het zo lang heeft geduurd voordat de neolithische landbouw zich ontwikkelde en waarom dat, anders dan Rousseau het zich voorstelde, niet gepaard ging met het omheinen van permanente akkers	258
6.8	Over de vrouw, de wetenschapper	261
6.9	Boeren of niet boeren: het zit allemaal in je hoofd (waarin we terugkeren naar Göbleki Tepe)	268
6.10	Over semantische valstrikken en metafysische luchtspiegelingen	274
7	De ecologie van de vrijheid Hoe de landbouw zich ooit met vallen en opstaan een weg door de wereld blufte	276

7.1	Enkele terminologische kwesties in de discussie over de beweging van binnenlandse gewassen en dieren rond de wereld	282
7.2	Waarom landbouw niet eerder tot ontwikkeling kwam	285
7.3	Waarin we nadenken over een neolithisch waarschuwend sprookje: het akelige en verrassende lot van de eerste boeren van Centraal-Europa	288
7.4	Maar wat maakt het allemaal uit? (Een snelle terugblik op de gevaren van teleologisch redeneren)	301

8	Denkbeeldige steden De eerste stadsbewoners van Eurazië - in Mesopotamië, de Indusvallei, Oekraïne en China - en hoe steden werden gebouwd zonder koningen	233

8.1	Waarin we het eerst gaan opnemen tegen de beruchte kwestie van 'omvang'	306
8.2	Waarin we ons ruim voorbereiden op een wereld van steden, en speculeren waarom ze in eerste instantie verschenen	313
8.3	Over 'megavindplaatsen', en hoe archeologische vondsten in Oekraïne conventionele wijsheid over de oorsprong van steden op zijn kop zetten	317
8.4	Over Mesopotamië en 'niet-zo-primitieve' democratie	326
8.5	Waarin we beschrijven hoe (geschreven) geschiedenis, en waarschijnlijk ook (verhalend) dichtwerk, begon: met grote raden in de steden, en kleine koninkrijken in de heuvels	334
8.6	Waarin we overwegen of de Indusbeschaving een eerder voorbeeld was van het kastenstelsel dan het koningschap	343
8.7	Over een duidelijk geval van 'stedelijke revolutie' in de Chinese prehistorie	352

9	Uit het zicht verdwenen De inheemse oorsprong van sociale huisvesting en democratie in Amerika	359
9.1	Waarin we eerst kijken naar een voorbeeld van exotische koningen in de Mayalaaglanden, en hun verwantschap met Teotihuancan	364
9.2	Hoe de mensen van Teotihuancan het bouwen van monumenten en het brengen van mensenoffers de rug toekeerden, en begonnen aan een opmerkelijk project van sociale woningbouw	368
9.3	Over het geval van Tlaxcala, een inheemse republiek die weerstand bood aan het Azteekse Rijk en zich vervolgens verenigde met Spaanse indringers, en hoe die noodlottige beslissing ontstond uit democratisch overleg in een stadsparlement (in tegenstelling tot het verbluffende effect van Europese technologie op de 'Indiaanse geest')	378

10	Waarom de staat geen oorsprong heeft Het bescheiden begin van soevereiniteit, bureaucratie en politiek	392
10.1	Waarin we een theorie voorleggen over de drie basisvormen van overheersing, en beginnen te onderzoeken wat die inhouden voor de geschiedenis van de mensheid	395
10.2	Over Azteken, Inca's en Maya's (en vervolgens ook Spanjaarden)	403
10.3	Waarin we uitweiden over 'de vorm van tijd', en met name hoe metaforen van groei en verval ongemerkte politieke tendensen introduceren in ons beeld van de geschiedenis	413
10.4	Over politiek als sport: het geval van de Olmeken	417
10.5	Chavin de Huántar - een 'rijk' gebouwd op afbeeldingen?	420
10.6	Over soevereiniteit zonder 'de staat'	426
10.7	Hoe zorgzame arbeid, ritueel doden en feestelijkheden samenkwamen in de oorsprong van het oude Egypte	434
10.8	Waarin we stilstaan bij de verschillen tussen wat meestal 'vroege staten' worden genoemd, van China tot Meso-Amerika	445
10.9	Waarin we de Egyptische zaak opnieuw bekijken in het licht van onze drie basisprincipes van overheersing, en ook terugkeren naar het probleem van de 'donkere middeleeuwen'	449
10.10	Waarin we op zoek gaan naar de werkelijke oorspong van bureaucratie die verrassend kleinschalig lijkt te zijn	454
10.11	Waarin we, gewapend met nieuwe kennis, enkele basisveronderstellingen van sociale evolutie heroverwegen	464
10.12	Coda: over beschaving, lege muren en geschiedenissen die nog geschreven moeten worden	468

11	De cirkel rond Over de historische grondslagen van de inheemse kritiek	478
11.1	Waarin we James C. Scotts argumenten over de afgelopen vijfduizend jaar onder de loep nemen en ons afvragen of de huidige wereldorde eigenlijk wel zo onvermijdelijk was	480
11.2	Waarin we ons afvragen hoe een groot deel van Noord-Amerika tot één uniform clansysteem is gekomen en onze aandacht richten op de rol van de 'Hopewell Interactiesfeer'	494
11.3	Waarin we het verhaal vertellen van Cahokis, dat er uitziet alsof het als de eerste 'staat' van Amerika gezien zou moeten worden	503
11.4	Over hoe de ineenstorting van de Mississippische wereld, en de verwerping van haar erfenis, rond de tijd van de Europese invasie de weg vrij maakte voor nieuwe vormen van inheemse politiek	511
11.5	Hoe de Osage het principe van zelfconstitutie belichaamden, dat naderhand is gevierd in Montesquieus "Over de geest van de wetten"	514
11.6	Waarin we terugkeren naar het land van de Irokezen, en de politieke filosofieën onder de loep nemen waarmee Kandiaronk vermoedelijk is opgegroeid.	522

12	Conclusie Het begin van alles	534

suggesties of vragen?

we zien ze graag tegemoet
in onze verzameling
remarkable quotes

Het Begin van Alles
Luchthartige beschouwingen

position paper
manhattan project